School verhalen st.Paulusschool
Fraters
Omdat het gebouw binnenkort wordt afgebroken, heb ik nog niet zo lang geleden met een aantal oud-leerlingen mijn oude lagere school bezocht. De voormalige Paulusschool aan de Frankrijkstraat. Een gebouw uit 1928. “Om de sfeer van vroeger op te snuiven”. Dat koste weinig moeite, wat was het een ouderwets gebouw. De tent was niets veranderd, dezelfde gele tegeltjes, dezelfde hal met koude stenen trap. Toen kwamen de herinneringen natuurlijk weer los. Zo ook bij mij. De lagere-school-jaren betekende voor mij niets anders als katholieke ellende. Fraters….. vreemde mannen met grote harde handen en zwarte jurken aan, die voor de klas te keer gingen. Als manneke van zes jaar ging ik vol goede moed naar de “grote school”. Nou….de lol was er al snel van af. Er werd van ons verwacht dat we, na “de eerste knor” (een hard onvriendelijk elektrisch signaal) spontaan in een rij gingen staan, en dat we na “de tweede knor” muisstil zouden zijn. Ik vond dat stilzijn al een vreemde gewaarwording, maar dat we daarna als soldaatjes naar binnen moesten marcheren was helemaal een ontnuchtering. “ga daar maar zitten, menneke” was het eerste wat een frater tegen me zei. Ik keek eens verwonderd om me heen. “nee , gij daar” zei hij al wat snauwerig, terwijl hij mij aanwees met zijn bruine nicotine-vinger. Het liefste had ie al meteen met een borstel naar mijn kopke gegooid, zoals hij een paar weken later wel regelmatig deed. Met mijn zes-jarige verstand kwam ik tot de conclusie dat ze me liever niet op school hadden. Ze deden tenminste niet echt hun best om het tegendeel te bewijzen. Wat hadden die lui losse handjes. De discipline die je als zesjarige nog niet hebt, werd er wel effe door de jurken ingeslagen. Het ging “van dik hout zaagt men planken”. En van de eerste tot de zesde klas. De ene sloeg met een bamboestok tegen je reet, de andere gooide lustig met houten borstels door de klas, weer een ander mepte met een liniaal zo hard op je voorpoten dat je blij was als je met dezelfde hoeveelheid vingers naar huis ging als je gekomen was, en de hoofdfrater van de zesde klas hengstte vrolijk met zijn vlakke hand tegen je hersens. Echte kindervrienden dus. Ja, het was kei-gezellig op school. Ik herinner me één jongen in de zesde klas die een wats tegen zijn oren kreeg en meteen de frater spontaan terugsloeg. Hij was net zo groot als de frater, waarschijnlijk omdat ie wel een keer of vijf was blijven zitten. Ik meen ook dat die nozem op een brommer naar school kwam. Wij keken allemaal enorm tegen hem op. Ook omdat hij als enige met een sneeuwbal zo hoog kon gooien, dat hij bijna de klok van de kerk kon raken. Wij haalde niet eens de helft. Dat was echt het summum van kracht, vonden wij, de kleine jongens. Na het voorval met de frater hebben we die knoest trouwens niet meer op school gezien. Als je voor straf op de gang moest staan, hoorde je de typische geluiden door het gebouw galmen. Af en toe een jankend kind, of een frater die als een idioot te keer ging. Of een hele klas die eindeloos de tafels van twee tot tien aan het blêren was. Ook aan de sinterklaastijd heb ik minder leuke herinneringen. Als de nep-heilige met zijn gevolg de klas binnen kwam, was vooral het gevolg dat ons schrik aanjoeg. De zwarte pieten waren niet te flauw om met hun roe wat in de rondte te ranselen en sprongen als een stel wildemannen bovenop de tafeltjes. Wat toen een enorme indruk op mij maakte was de zak, die ze bij zich hadden. Want zonder pardon werden de grootste klieren uit de klas gepikt, in de zak gestopt en dichtgebonden. Die stond dan een tijdje, moederziel alleen op de gang te huilen, met misschien wel een opgelopen trauma. Maar ja….dat woord was bij de fraters nog niet bekend. Door die idioterie had ik het niet zo op dat kinderfeest. Achteraf gezien heb ik van de lijfstraffen niets overgehouden. Wat me wel goed bij is gebleven is de geur die de fraters bij zich hadden. Het was een vreemde mengeling van sigarenrook,lichaamsgeur en etenslucht. Die typische geur zal ik me wel altijd blijven herinneren…….
Gerry de Bie.
DE GLOBE
Op zekere warme dag wilde ik bij de aardrijkskundeles voor klas 5 gebruik maken van de globe die in het leermiddelenhok boven naast de trap stond. Al bij het halen hield ik de verkleurde bol in twee helften in de handen. In het verleden had ik het hoofd, frater Gregorio er al opmerkzaam op gemaakt dat de staatkundige indeling en benamingen op de wereldbol hopeloos achterliepen en dat vervanging dus noodzakelijk was. Dat was hij niet met me eens, we konden er best nog 'n tijdje mee doen. Dat kwam wel.
Toen ik met de nodige moeite de twee helften weer op de juiste plaats op elkaar had gekregen, had ik ook mijn plan klaar: De globe zou die dag zijn laatste diensten bewijzen.
Na de bedoelde les heb ik de globe voor 'n geopend raam gezet en dan de gordijnen gesloten tegen de felle zon. Ik had eerder al ontdekt dat als in die situatie de gangdeur werd geopend, de gordijnen door de zucht van de wind naar buiten wapperden. Snappen jullie het al? Aangezien mijn klas boven in het laatste lokaal huisde, bleef er van de antieke bol alleen troep over.
De eerste de beste leerling die naar het toilet moest, had de school binnen de kortste keren aan 'n nieuwe globe geholpen. Eentje met verlichting nog wel.
Zo hoort het eigenlijk niet, wel?
Dan wil ik graag Gerry de Bie complimenteren met zijn prachtige verhaal over zijn schoolervaringen. Ik moet helaas bevestigen dat het er echt zo aan toe ging en dat ik zelf daar ook debet aan was. Je moet dat dan wel in het juiste tijdsverband plaatsen. In deze tijd zou dat allemaal ondenkbaar zijn. Niettemin wil ik graag aan iedereen die het betreft mijn excuses aanbieden voor de door mij veroorzaakte" ongemakken".
Schrale troost: Ik heb zelf ook op 'n fraterschool gezeten (Fellenoord) en er het nodige voor m' n kiezen gehad.
Peter Buddemeijer
Na het lezen van de ingezonden brief van mijn neef en tevens vriend, wil ik ook wel iets vertellen. Ik moet beginnen te vertellen dat ik persoonlijk de dingen die Gerry in zijn brief schrijft, minder van mee gekregen heb. Misschien ligt het er aan welke van welke lichting je was en welke leerkrachten je hebt gehad. Natuurlijk heb ik ook dingen mee gemaakt die tegenwoordig als Spartaans genoemd worden, en inderdaad zaten bij sommige leerkrachten hun handjes wat los, maar ik vind dat je dat ook een beetje in die tijdgeest moet denken. In die tijd was het namelijk ook heel gewoon als je van je ouders een pak slaag kreeg of een flinke lel om je oren. Als je dat tegenwoordig doet dan ben je pedagogisch compleet verkeerd bezig en ben je een mishandelaar. Verder vind ik ook dat ondanks ik een bloed hekel aan leren had, veel heb op gestoken ,en waarschijnlijk ligt dat aan de strenge structuur op school. De meesten van ons kunnen allemaal redelijk hoofdrekenen en redelijk fatsoenlijk schrijven. Ook is onze algemene ontwikkeling redelijk op peil en dat kan de jeugd en leerkrachten van tegenwoordig niet zeggen. Wat mij ook op valt is dat in onze tijd het maar zelden voor kwam dat er een leerkracht ziek was. Tegenwoordig loopt de helft van de leerkrachten overspannen rond omdat ze de druk niet aan kunnen. Ook worden er tegenwoordig leerlingen met bosjes van school gestuurd omdat de leerkrachten ze niet aan kunnen. ( dit heb ik van mijn zwager die les geeft op het van Maerlant lyceum )
Wat ook een teken aan de wand is dat veel ouders die aan de grens van België wonen hun kinderen in België op school doen omdat daar een veel strenger regiem heerst en de leer resultaten stukken hoger zijn. ( kijk maar naar het programma tien voor taal, dat winnen de Belgen bijna altijd ) Daar is het nog steeds een doodzonde om de leerkracht bij de voornaam te noemen. Ik heb overigens de hr.Buddemeier ook een brief geschreven in deze trant en omdat ik het gewoon leuk vind om nog eens iets van hem te horen.
Iedereen heeft natuurlijk op zijn manier de Paulusschool ervaren, maar ik heb er in elk geval geen trauma aan over gehouden en merk gewoon dagelijks wat fijn het is om een goede basis kennis te bezitten die er min of meer met harde hand is in gestampt.
Groeten aan iedereen die mij nog kent.
Gerrie de Bie van de Johannes van der Waalsweg t.o.v het badhuis
